Opisujemy, jak komponować dietę dla nastolatków, sprawdzamy, co musi zawierać, jak często powinien jadać nastolatek. Opieramy się na wytycznych Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ) zawartych w aktualnej piramidzie zdrowego żywienia dzieci i młodzieży. Podajemy też najczęstsze błędy, jakie obserwują dietetycy w sposobie żywienia młodzieży. Dieta nastolatków ma ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju młodego organizmu. Niestety temat ten nie cieszy się duża popularnością wśród rodziców i innych osób odpowiedzialnych za żywienie starszych dzieci. Ta grupa wiekowa jest też bardziej narażona na kontakt z niezdrową żywnością w postaci różnych modnych przekąsek i fast foodów. Tym bardziej warto poznać aktualne wytyczne dotyczące diety dla nastolatków. Wynika z nich między innymi, że młodzież powinna jadać 5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu (nie rzadziej niż co 4 godziny). Bardzo ważnym posiłkiem w diecie nastoletnich dzieci jest śniadanie, które musi być pełnowartościowe i dostarczać odpowiednią ilość energii na początku dnia. Najlepszym napojem uzupełniającym płyny w organizmie młodego człowieka jest woda – i to w ilości minimum 6 szklanek dziennie. Co jeszcze trzeba wiedzieć? Spis treści: Zdrowa dieta dla nastolatków – zasady Dieta wegetariańska dla nastolatków Dieta dla nastolatków na przytycie Najczęstsze błędy w diecie nastolatka Zdrowa dieta dla nastolatków – zasady Jadłospis nastolatka musi zawierać wszystkie najważniejsze grupy produktów. Poniżej krótko streszczamy zalecenia IŻŻ dotyczące poszczególnych grup produktów. Warzywa i owoce w diecie nastolatków Stanowią podstawę diety nastolatków i są podstawą piramidy zdrowego żywienia dla nich przeznaczonej. Młodzież powinna jadać warzywa kilka razy dziennie, najlepiej przy okazji każdego z pięciu posiłków w ciągu dnia. Bardzo ważne jest, aby nastolatki jadały warzywa i owoce w postaci surowej lub jak najmniej przetworzonej, gdyż tylko wtedy nie tracą one swoich cennych składników. Warzywa i owoce powinny stanowić aż połowę objętości posiłku nastolatka. Warzywa i owoce w diecie nastolatków dostarczają: błonnik naturalne antyoksydanty składniki mineralne witaminy: C, beta karoten, foliany. Uwaga! Dzieci powyżej 7. roku życia nie powinny spożywać więcej niż szklankę soku owocowego dziennie. Produkty zbożowe w diecie nastolatków Dietetycy zalecają, aby większość posiłków w zdrowej diecie nastolatków zawierała produkty zbożowe, najlepiej z pełnego ziarna. Do takich produktów należą: razowa mąka, razowe pieczywo, makaron pełnoziarnisty, brązowy ryż, kasza gryczana, jęczmienna i jaglana. Produkty zbożowe powinny stanowić 25 procent objętości posiłku nastolatka. Produkty zbożowe są źródłem: węglowodanów błonnika witamin z grupy B mikroelementów, np.: cynku, żelaza, magnezu Nabiał i inne źródła białka w diecie nastolatków Nadal w diecie nastolatków ważna rolę odgrywa mleko i produkty mleczne. Dietetycy zalecają młodzieży wypijanie 3-4 szklanek mleka, które częściowo można zastąpić kefirem luj jogurtem naturalnym albo serami. Nabiał dostarcza pełnowartościowego białka, które jest niezbędne do prawidłowego wzrostu. Zawiera też witaminy i składniki mineralne, np., wapń. Nabiał powinien stanowić 25 procent objętości posiłku nastolatka. Jako dodatkowe źródło białka w diecie nastolatków powinny znajdować się: mięso – najlepiej chude. Jest źródłem żelaza niezbędnego do syntezy składników krwi, stymulacji odporności i regeneracji tkanek. ryby – 2 razy w tygodniu nastolatek powinien jadać ryby morskie, które poza białkiem zawierają minerały (jod, wapń, magnez, żelazo), ale są też źródłem kwasów omega. jaja – nastolatek powinien je jadać kilka razy w tygodniu. Dostarczają białko, witaminy, lecytynę i minerały. nasiona roślin strączkowych – zawierają białko, błonnik, witaminy i minerały. Tłuszcz w diecie dla nastolatków Zgodnie z najnowszymi wytycznymi, głównym źródłem tłuszczu w diecie nastolatków powinny być oleje roślinne z wyłączeniem oleju kokosowego i palmowego, gdyż podobnie jak tłuszcz zwierzęcy zawierają nasycone kwasy tłuszczowe, które sprzyjają rozwojowi wielu chorób. Oleje roślinne tłoczone na zimno należy jadać na surowo, nie należy na niż smażyć. Do smażenia można użyć oleju rafinowanego lub rafinowanej oliwy. Ale uwaga! Smażenie należy ograniczać! Preferowanym sposobem przygotowywania potraw jest gotowanie, zwłaszcza na parze, lub pieczenie. Cukier, słodycze, fast food, sól Te produkty w diecie nastolatka trzeba ograniczać. Słodycze i fastfood często zawierają niekorzystne tłuszcze trans, które sprzyjają rozwojowi chorób. Dlatego należy je zastępować owocami, orzechami, nasionami. Zdecydowanie warto z diety młodzieży wyeliminować słodzone napoje, które dostarczają zbędnych kalorii i sprzyjają psuciu się zębów. Fast food i przekąski typu krakersy, słone paluszki, czipsy zawierają dużo soli. Oskarża się ją o sprzyjanie powstawaniu nadciśnienia i chorób nowotworowych. Dlatego warto zadbać o to, aby nastolatek nie jadał zbyt dużo słonych przekąsek. Dieta wegetariańska dla nastolatków Dietetycy nie są zbyt szczęśliwi, gdy nastolatek odmawia jedzenia mięsa, gdyż jest ono źródłem pełnowartościowego białka oraz dobrze przyswajanego żelaza i żadna roślina go nie zastąpi. Można jednak skomponować pełnowartościową i zdrową dietę dla nastolatka, która nie będzie zawierała mięsa, a zamiast niego będzie obfitować w różnorodne rośliny strączkowe i nabiał, które je zastąpią. Jeśli nastolatek chce przejść na dietę wegetariańską, najlepiej pójść z nim do dietetyka. Nie będą to wyrzucone pieniądze! Specjalista wytłumaczy, jak układać wegetariański jadłospis dla nastolatka, aby nie doprowadzić do anemii i niedoborów witaminowych, które grożą wegetarianom. Dieta dla nastolatków na przytycie Zbyt szczupły nastolatek nie powinien zwiększać w diecie ilości cukru. Doprowadzi to do przytycia, ale nie będzie zbyt zdrowym sposobem nabierania większej masy ciała. W celu przytycia nastolatek powinien jadać więcej pełnowartościowych produktów, które dostarczą węglowodany, białko i zdrowe tłuszcze. Jego jadłospis może nadal składać się z 5 posiłków, ale powinny być one nieco bardziej obfite, aby naddatek kalorii z białka i węglowodanów sprzyjał budowie mięśni, a nie tylko tkanki tłuszczowej. Najczęstsze błędy w diecie nastolatka Z różnych badań wynika, że większość nastolatków nie jada śniadań. Regularnie spożywanymi posiłkami są za to obiad i kolacja. Zalecane przez IŻŻ pięć posiłków dziennie jada niecałe 10 procent nastolatków. Ok. 60 procent z nich jada jedynie 4 posiłki dziennie. Inne błędy w diecie nastolatków: pojadanie między posiłkami sięganie po słone i słodkie przekąski picie słodkich napojów picie napojów energetycznych spożywanie produktów wysoko przetworzonych, w tym fastfoodów zbyt mała ilośc w diecie nabiału, warzyw i owoców unikanie picia wody źródło: Przeczytaj też: Dieta lekkostrawna dla dziecka – zasady Dieta na dobry wzrok – co lubią nasze oczy? Ekodieta dla malucha – co warto wiedzieć?

Osławiony okres dojrzewania – koszmar rodzica czy po prostu etap rozwoju? Większość rodziców nastolatków zakłada, że wczesnodziecięce skoki rozwojowe i największa niedojrzałość emocjonalna ich latorośli już za nimi. Tymczasem te duże już przecież dzieci zaczynają zachowywać się znowu jak trzylatki (tylko w nieco intensywniejszym i „doroślejszym” wydaniu). Wyrażają emocje poprzez tupanie, krzyk, płacz i następujący zaraz po nim wybuch gwałtownego śmiechu. Trzaskają drzwiami, ciskają przedmiotami i rzucają wulgaryzmami. To raczej nie powinno być domeną dzieci powyżej 11 – myślimy. Przecież są już na tyle duże, że mogą rozmawiać o swoich problemach i przeżyciach. Są w stanie nazywać to, co sprawia im trudności. A jednak TO znowu się dzieje. Mózg nastolatka właśnie rozpoczyna kolejną fazę rozwoju – właściwie to kolejny kryzys rozwojowy. Rodzice nieustannie zamartwiają tym, że skoro tak jest, to być może nie najlepiej „wychowali” swoje dzieci. Martwią się, że popełnili jakieś błędy albo że z ich dziećmi dzieje się coś naprawdę niedobrego. Często mają też poczucie, że zachowanie dorastających ludzi jest skierowane przeciwko nim. Myślą, że robią im na złość albo próbują nimi manipulować. Owszem, dorośli zdają sobie sprawę z tego, że młodzież przeżywa „burzę hormonalną”, ale to nie zawsze pomaga im przyjąć i zrozumieć ich postawy. Zobacz: 5 książek, które pomagają zrozumieć nastolatka Zabieram dzieci z sieci – kurs online dla rodziców cyfrowych dzieci Nauka zdalna sprawiła, że nasze dzieci spędzały przed ekranami komputerów ponadprzeciętną ilość czasu. To, co było koniecznością, w wielu przypadkach przerodziło się w nawyk, a często w uzależnienie. Kurs „Zabieram dzieci z sieci” to praktyczny poradnik, który pozwoli Wam zmniejszyć ilość czasu spędzanego przez dziecko przed ekranem, ograniczyć korzystanie z gier, wytyczyć i przestrzegać w domu nowych zasad dotyczących korzystania z mediów. Nie tylko hormony – mózg nastolatka w przebudowie Jeszcze do niedawna sami badacze wierzyli, że przyczyną roztargnienia, zmienności nastrojów, szeroko pojętego krytycyzmu, impulsywności czy wybuchowości są jedynie następujące w organizmie młodego człowieka typowe zmiany hormonalne*. I w rzeczy samej mają one na niego znaczący wpływ. Jednak po wieloletnich badaniach mózgu (neuroobrazowania) naukowcy dochodzą do wniosku, że przyczyn w zmianie zachowania i samopoczucia dziecka należy dopatrywać się w przeobrażeniach, jakie następują w mózgu, w jego budowie i funkcjonowaniu w okresie dojrzewania. Przyjrzyjmy się więc, jak zmienia się mózg nastolatka, co to dla nas oznacza i co możemy zrobić, by dobrze wspierać dzieci w tym okresie. Gry edukacyjne Moonka: Dorastanie. Rodzinna, ciałopozytywna gra edukacyjna 69 PLN Rodzinna, ciałopozytywna gra karciana, która pomoże: przygotować się na wyzwania związane z dojrzewaniem (tak dziewczynek, jak i chłopców)oswoić język związany z dorastaniemprzećwiczyć sposoby radzenia sobie w nowych sytuacjachlepiej zrozumieć siebie i innych Neurobiologia – jak dojrzewa mózg Wiemy już, że mózg dziecka (po narodzinach) rozwija się najszybciej i najbardziej intensywnie mniej więcej do 6 Do tego czasu liczba neuronów budujących korę mózgową osiąga swoje maksimum. Podobnie liczba połączeń wytwarzanych z innymi komórkami nerwowymi jest największa właśnie w tym okresie. Nigdy później nie będzie ona już tak duża i jest to uwarunkowanie zupełnie naturalne. Część połączeń musi zostać zredukowana w ciągu kolejnych kilkunastu lat. To usprawnia bowiem działanie mózgu i w pewnym stopniu go porządkuje. Małe dziecko po 6 zdaje się więc być bardziej stabilne emocjonalnie, mniej impulsywne i lepiej radzić sobie z wyrażaniem i regulacją emocji niż np. dwu- czy trzylatek. Skąd zatem, porównywalny w swojej sile, powrót nastolatków do chwiejnej wczesnodziecięcej przeszłości? Otóż zaczyna się w tym czasie okres totalnej przebudowy w mózgu, który potrwa aż do … 25 roku życia. Mózg nastolatka to mózg w remoncie. Mózg nastolatka w procesie dojrzewania Dopiero całkiem niedawno okazało się, że starsze dzieci na nowo przechodzą tak intensywną przebudowę mózgu jak maluchy w wieku poniemowlęcym. Zaś ich kora mózgowa (mimo że jest już nieco bardziej uporządkowana niż w wieku 2 czy 4 lat) jest wciąż absolutnie niedojrzała. Kora mózgowa to “centralna jednostka zarządzająca”. Odpowiada ona za większość procesów poznawczych związanych z myśleniem – takich jak: zdolność przewidywania konsekwencji różnych działań,kojarzenie faktów,myślenie abstrakcyjne,ocena ryzyka czy umiejętność racjonalnego podejmowania decyzji, a nawet empatia. W dodatku ta część mózgu nie najlepiej komunikuje się z pozostałymi, co w zasadzie leży u podłoża specyficznego zachowania nastolatków. Fakt ten potwierdzają badania Instytutu Maksa Plancka w Berlinie, Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego w Stanach Zjednoczonych czy naukowców Caseya i Jonesa z Sackler Institute for Developmental Psychobiology. Badacze dowiedli, że niektóre części mózgu człowieka (w tym kora mózgowa) rozwijają się przez cały okres dojrzewania, a nawet jeszcze dłużej, bo aż do 25 roku życia (a nie jak sądzono wcześniej – jedynie do 6 czy 10 Mózg nastolatka to mózg dojrzewający do dorosłości. Neurobiologia dojrzewania – przycinanie połączeń neuronalnych Dzięki stosunkowo nowym, niespełna 20-letnim, technikom obrazowania pracy mózgu udowodniono, że pomiędzy 5 a 17 następuje drugie „wielkie wymieranie” neuronów. Niektóre połączenia neuronalne zanikają, inne dopiero się tworzą. Następuje też ważny okres wzmacniania i mielinizacji połączeń w mózgu nastolatków. Wzmacniają się te, których najczęściej „używamy”, pozostałe zaś obumierają. Im częściej wykonujemy jakąś czynność, tym silniejsze staje się połączenie między odpowiadającymi za nią komórkami. Wówczas umiejętności, które przysparzały nam wcześniej więcej trudności i wymagały od nas więcej wysiłku, są teraz coraz łatwiejsze do opanowania. Zmiany w mózgu to niezbędny etap okresu dojrzewania Jakie więc zmiany zachodzą w mózgu nastolatków i w jaki sposób wpływa to na ich zachowania i emocje? Przyjrzyjmy się niektórym ze zmian, aby móc lepiej zrozumieć młodych ludzi. Mózg nastolatka dojrzewa. Kora mózgowa – określana przez niektórych „siedzibą rozsądku” – wciąż jednak dojrzewa. Praca, jaką wykonuje mózg w tym ważnym okresie, jest bardzo energochłonna. Nastolatki odczuwają ten fakt. W wyniku współdziałania wielu czynników biologicznych mogą przejściowo doświadczać (a dorośli to zauważać) nowych form zaburzenia równowagi w sferze emocjonalnej czy poznawczej. Mogą więc: podlegać gwałtownym emocjom i być rozdzieranym przez skrajności,odczuwać drażliwość,czuć niechęć do określonych działań,mieć obniżoną koncentrację,odczuwać nadwrażliwość na ocenę swojej osoby,czuć niekiedy nerwowość, porywczość więcej snu i określonych składników odżywczych,potrzebować jeszcze więcej autonomii i swobody w wyrażaniu siebie. Również w tym czasie mogą zacząć pojawiać się pierwsze pomysły na nieco ryzykowne przedsięwzięcia – jazdę na motorze, prowadzenie auta bez prawa jazdy, sięganie po pierwsze używki ( narkotyki) etc. Zdolność oceny konsekwencji swoich działań leży niestety poza zasięgiem młodych ludzi. Przy podejmowaniu decyzji nie pracuje u nich kora przedczołowa, tylko tzw. “niższa/prymitywna” partia mózgu (bruzda skroniowa górna). Więc potrzeba tu nas, dorosłych, i naszego mądrego wsparcia. Mózg nastolatka – niesprawna komunikacja różnych obszarów. Ważnym zjawiskiem zachodzącym w mózgu starszych dzieci jest również mielinizacja komórek nerwowych. Proces mielinizacji polega na otoczeniu neuronów osłonką mielinową, dzięki której impulsy biegną szybciej i są lepiej izolowane od pozostałych szlaków. Zwiększa to sprawność poszczególnych części mózgu, ale również komunikację między różnymi jego obszarami. Właściwe funkcjonowanie ludzkiego mózgu zależy od precyzyjnego przekazywania informacji pomiędzy poszczególnymi strukturami. Mózg nastolatka jednak jest dopiero w trakcie mielinizacji, a więc ten mechanizm jest w okresie dojrzewania w istotny sposób zaburzony. Warto też wspomnieć o tym, że różne części mózgu i samej kory mózgowej dojrzewają w różnym czasie i w różnym tempie. A to oznacza, że ich współpraca nie przebiega najlepiej. To oczywiście znacząco oddziałuje na młodych ludzi, a ich zachowania i reakcje są odpowiedzią na poczucie wewnętrznej niestabilności. Mózg nastolatka – emocje na wierzchu. Jedną z najintensywniej działających i najbardziej dynamicznie zmieniających się obszarów w mózgu u nastolatków jest układ limbiczny. Odpowiada on za emocje i instynktowne reakcje. Zmiany w układzie limbicznym, a także w układzie nagrody przyczyniają się do nadmiernej impulsywności, zmienności nastrojów oraz różnych skrajnych zachowań. Dojrzewający mózg nastolatka sprawia, że dzieci bywają nieprzewidywalne. Często swoimi słowami i postawami ranią innych ludzi. Według badaczy do świadomości młodych ludzi nie dochodzi zbyt szybko informacja o tym, że naruszają czyjeś granice albo że ktoś mógł poczuć się głęboko urażony ich postępowaniem. Brak dobrej łączności między różnymi częściami mózgu wpływa więc na to, że młodzież nie zawsze liczy się z uczuciami innych. Układ nagrody a skłonność do uzależnień. W okresie nastoletnim zmianom ulega także układ nagrody. Odgrywa on rolę w zachęcaniu robienia tego, co subiektywnie przyjemne. Nie bez znaczenia w tym okresie pozostaje korelacja skłonności do uzależnień ze wspomnianym układem nagrody. Niedojrzały jeszcze mózg nastolatków jest szczególnie wrażliwy na działanie układu nagrody, w którym kluczową rolę dogrywa dopamina. Substancja ta uwalnia się wówczas, kiedy wykonujemy przyjemne dla nas czynności. Dzieci przed 19 rokiem życia (z uwagi na dość chaotycznie działający w okresie dorastania układ nagrody) niestety nie potrafią właściwie kontrolować odczuwania przyjemności. W rezultacie prowadzi to często do różnego rodzaju uzależnień i powoduje cały szereg (czasem) niebezpiecznych zachowań i skłonności. Uzależnienia u nastolatków bywają też dużo szybsze i głębsze niż u osób dorosłych, a nabyte w tym wieku nałogi są trudniejsze do pokonania. Uwaga! Reklama do czytania Jak zrozumieć się w rodzinie Jak się dogadać i porozumieć Konflikty w rodzinie Koniec z awanturami, czas na rozwiązania Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli Te wszystkie trudne momenty to po prostu remont w mózgu Wnioski, jakie płyną z badań nad mózgiem, jasno pokazują, że postawy nastolatków nie są skierowane przeciwko dorosłym, a są jedynie wynikiem zmian zachodzących w ich organizmach. Buduje się wówczas poczucie tożsamości, dziecko coraz częściej podważa autorytet rodziców i przekonania wyniesione z domu rodzinnego. Różne zachowania i reakcje nie są też jednostką chorobową. Czas dojrzewania to czas porządkowania ważnych obszarów mózgu i korelowania ich ze sobą nawzajem. U rodziców połączenia neuronalne w części mózgu odpowiedzialnej za kontrolowanie impulsów, odporność na frustrację, zdolność oceny skutków własnych działań czy przejmowanie odpowiedzialności są już stabilne i wykształcone. U dzieci muszą one dopiero się rozwinąć i utrwalić. A w atmosferze panującego w umyśle chaosu jest to niezwykle trudne – wymaga czasu, wytrwałości i spokoju płynącego z zewnątrz. To my, dorośli, możemy ich nauczyć spokoju w obliczu burz i stabilności. Nastolatki potrzebują nas, by zbudować siebie Czego potrzebuje mózg nastolatka, aby móc się prawidłowo rozwijać? Aby połączenia mogły ukształtować się właściwie i optymalnie dla danego człowieka – aby młody człowiek mógł nauczyć się tych kluczowych zdolności – potrzebuje określonych warunków środowiskowych. Musi mieć możliwość poznawania siebie i świata. W tym celu potrzebuje przestrzeni dla samodzielnego zbierania doświadczeń, rozwiązywania problemów i stawiania czoła różnym wyzwaniom (zawsze pod przewodnictwem empatycznego dorosłego). Nie ma innego sposobu na to, aby w jego mózgu wykształciły się odpowiednie połączenia komórek nerwowych. One nie powstaną na komendę rodziców czy opiekunów, a jedynie w wyniku swobodnego doświadczania codzienności. Okres dorastania to również próba zbudowania swojej odrębności i niezależności – przygotowanie do wejścia w samodzielne, dorosłe życie. Wieloletni duński terapeuta i pedagog Jesper Juul podkreśla, że młodzi ludzie w okresie dorastania wręcz potrzebują przeciwstawiać się dorosłym. Dzięki temu bowiem budują swoją odrębność i poczucie własnej wartości oraz kształtują własną godność. Aby zdrowo, twórczo i optymalnie się rozwinąć, niezbędne jest im wsparcie i bezwarunkowa akceptacja ze strony osób dorosłych. Mózg nastolatka – jak go wspierać w na każdym etapie rozwoju? Jak wspierać nastolatki, by mogły rozwinąć swój potencjał? Jak pomóc im i sobie odnaleźć się w trudnym okresie dorastania? Oto pięć podstawowych obszarów, na które warto zwrócić uwagę (poniżej rozwiniemy każdy z tych tematów): Zrozumienie i empatiaZdrowy dystansBrak oczekiwańUmiejętna komunikacjaAutorytet osobisty Zrozumienie i empatia Dla nastolatków czas zmian, jakie zachodzą w ich wyglądzie zewnętrznym oraz w psychoemocjonalnym rozwoju, jest niezwykle trudny. Mózg nastolatka w wieku szkolnym znajduje się w fazie głębokich przemian, na które zasadniczo nie ma wpływu. One po prostu muszą nastąpić. Jedno dziecko odczuwa zmiany zachodzące w swoim ciele i umyśle bardziej, inne mniej. Pewne elementy i formy zachowań pozostają jednak dla wszystkich jednakowe. Młodzi ludzie potrzebują zrozumienia ze strony swoich bliskich oraz poczucia, że to, co się z nimi dzieje i jakie przyjmują postawy, jest czymś zupełnie naturalnym i spotyka się ze szczerym zrozumieniem. „Tak” dla dziecięcych uczuć i emocji oraz akceptowanie ich takimi, jakie są, okazuje się być najbardziej pomocne. Sformułowania typu: “Co się z tobą dzieje?”, “Zachowujesz się jak dziecko” albo “Przestań już. Uspokój się” pokazują dziecku, że coś jest z nim nie tak, wprowadzają je w poczucie winy, zakłopotanie, powodują jeszcze większą złość i ogólną frustrację. W takich warunkach efektywna komunikacja prowadząca do obustronnego porozumienia po prostu nie może się odbyć. Bądźmy w kontakcie pomimo trudności Warto również pamiętać o tym, aby w okresie dorastania dziecka nie uciekać od kontaktu z nim, choć oczywiście niejednokrotnie by się tego chciało. Gdy mieszka się pod jednym dachem z niezadowolonym i konfliktowym nastolatkiem, niesprawnie snującym się po domu, czasem ma się ochotę zwyczajnie się od niego odciąć. To całkiem zrozumiałe. Jednak takie rozwiązanie w dłużej perspektywie może jednak tylko zaszkodzić. Wbrew pozorom ci młodzi ludzie potrzebują ciepła, bliskości i zrozumienia ze strony dorosłych, tylko tej potrzeby nie okazują lub okazują w sposób, który jest dla nas trudny. Spędzając coraz mniej czasu z nastolatkiem, możemy doprowadzić do tego, że będzie on czuł się jeszcze bardziej wyobcowany i rozregulowany emocjonalnie. Wówczas rzeczywiste dotarcie do niego – jego problemów czy trudności – będzie jeszcze trudniejsze albo nawet niewykonalne. Zdrowy dystans Nabranie dystansu wobec tego, co i w jaki sposób robi oraz mówi do nas młody człowiek, to kolejny krok w stronę budowania dobrej relacji. To bywa bardzo trudne. O ile łatwiej nam znieść słowa w stylu: „Nie kocham cię”, „Jesteś głupi” wyrażone w złości przez trzylatka, o tyle „Nienawidzę cię”, „Nie chcę cię znać, odejdź na zawsze”, płynące z ust „dużego i dojrzałego” młodzieńca, nabierają innego znaczenia. Warto jednak pamiętać, że ten 12- czy 14-letni człowiek doświadcza wielkiego „remontu” w swoim mózgu, a struktury odpowiedzialne za świadome wyrażanie opinii czy emocji są u niego równie niedojrzałe, jak te u kilkulatka. Na osiągnięcie owej dojrzałości potrzeba po prostu czasu i cierpliwości. Okres krytyczny ma miejsce jednak właśnie teraz. Warto to przyjąć i zaakceptować. Na nic zda się bowiem walka z naturą. Brak oczekiwań Przeświadczenie rodziców o tym, że dziecko jest już “dorosłe” i już coś powinno, jest – jak potwierdzają badacze – absolutnie niesłuszne. Naukowcy dowodzą, iż nastolatki: Nie są często w stanie podejmować racjonalnych i odpowiedzialnych decyzji, ponieważ ich wybory mają podłoże emocjonalne (kora mózgowa wciąż dojrzewa, a w układzie nagrody następuje wiele dynamicznych zmian).Nie będą nieustannie otwarci na propozycje i pomysły dorosłych, ponieważ ich mózgi są w stanie ciągłego rozwoju i poszukiwania nowych rozwiązań; tylko to, co jest subiektywnie ważne dla dzieci, ma dla nich prawdziwą wartość (to odnosi się w zasadzie do każdego człowieka).Nie są w stanie umiejętnie komunikować i odczytywać emocji, ponieważ kora przedczołowa jest u nich jeszcze niedojrzała i nie funkcjonuje tak jak u osoby dorosłej;Potrzebują autonomii i możliwości decydowania np. o tym, w co się ubiorą, co zjedzą, czym będą się zajmować w czasie wolnym, jaką formę edukacji wybiorą itd. O wyborach nastolatków warto rozmawiać, ale nie należy ich krytykować. Nie warto też wywierać presji na dziecko, aby dokonało zmiany swoich decyzji. Mózg nastolatków (i nie tylko) nie jest organem, którym można sterować, a nieustanny nacisk z zewnątrz powoduje zatrzymanie produkcji dopaminy oraz endogennych opioidów, odpowiadających za chęć do działania, spokój, dobre samopoczucie fizyczne i dobry nastrój (Spitzer M., Jak uczy się mózg, PWN, Warszawa 2007, s. 134–136).Nie zawsze będą podejmować racjonalne decyzje i przewidywać następstwa swoich działań. Ważne, aby otoczyć ich bezwarunkową miłością, akceptacją i dać im poczucie bezpieczeństwa, żeby mimo swoich “szalonych” niekiedy pomysłów i nie zawsze przyjemnych następstw własnych działań nigdy nie bali się rozmawiać o tym, co czują i czego doświadczają. Podstawą jest łagodna i pełna empatii komunikacja. Umiejętna komunikacja Jak dogadać się z nastolatkiem? Umiejętna komunikacja to taka, która pozbawiona jest: ciągłego upominania („Tyle razy prosiłem, abyś…”),krytyki (“Jesteś leniem”, “Jesteś beznadziejny”, “Jak można…”),porównywania (“Ja w twoim wieku nigdy się tak nie zachowywałem”),wyśmiewania (“Zobacz, jak ty wyglądasz! Jak klaun!),naciskania na coś (“Natychmiast siadaj do odrabiania lekcji),negowania (“Tak się tego nie robi”, “Źle to zrobiłeś”),karania (“Nie posprzątałeś pokoju, nie dostaniesz więc kieszonkowego”),wiecznych pretensji i krzyku. Kiedy nastolatek, bombardowany niezliczoną ilością wewnętrznych bodźców i biologicznych zmian, otrzymuje kolejne negatywne komunikaty z zewnątrz, w istocie może znaleźć się na skraju wytrzymałości psychoemocjonalnej. Wybuchy złości stają się jeszcze silniejsze, a poczucie bezradności i braku zrozumienia wzmagają się. Jeśli zależy nam na budowaniu dobrej relacji z dzieckiem w tym wieku, warto, abyśmy zaprzestali praktyk opisanych powyżej. Jak wygląda dobra komunikacja? To, co jest wszystkim w tym okresie potrzebne, to spokój i równowaga. I tylko umiejętna komunikacja może do nich doprowadzić. Zamiast stosowania upomnień, długich monologów czy osądów warto spróbować mówić prostym językiem (mózg szybciej go teraz zrozumie), wyrażającym swoje potrzeby i emocje. „Chcę/Nie chcę, abyś…”, „Rozumiem cię w pełni. Potrzebuję tylko wiedzieć, że…”, „Boję się o ciebie, kiedy…”, „Nie chcę, żebyś…”, „Nie lubię, kiedy…”, „Czuję wtedy…”, „Wolałbym, abyś/abyśmy…”. Jeśli chodzi o kary, pamiętajmy, że nie uczą one kompetencji, a często wywołują większy stres, na który nastolatki i tak są mocniej uwrażliwione w tym okresie. Jak pisze prof. Kaczmarzyk: „w mózgu poza systemem nagrody istnieją ośrodki związane z unikaniem doświadczeń nieprzyjemnych. Chociaż oba układy działają antagonistycznie, to na poziomie neuronalnym nie mają ze sobą nic wspólnego. Dopamina układu nagrody wspiera proces uczenia się, wzmacniając motywację i dążenie do poszukiwania podobnych doświadczeń w przyszłości. Kara nie wywołuje motywacji, a unikanie jest reakcją ściśle związaną z obecnością bodźca. Nie powoduje to pojawienia się zachowań pożądanych. […] Jeśli ukarzemy dziecko za uszkodzenie zabawki, nie wyrobimy w nim przecież kompetencji naprawiania uszkodzonych zabawek. Możemy natomiast wywołać niechęć do zabawy. Kara za nieczytanie książek nie wywoła chęci ich czytania” (Kaczmarzyk M., Szkoła neuronów. O nastolatkach, kompromisach i wychowaniu, Dobra Literatura, Słupsk 2017, s. 74). Autorytet osobisty Bycie entuzjastycznym, silnym, szanującym siebie i innych rodzicem doskonale oddziałuje na dzieci – ich zachowania i reakcje – oraz na efektywną komunikację z nimi. Badania sugerują, że nastolatki najchętniej współdziałają z dorosłymi, którzy darzą ich szacunkiem i zaufaniem. Budowanie z nimi głębokiej więzi, opartej na tych wartościach, jest podstawą dotarcia do każdego z nich i wsparcia ich rozwoju. Jeśli pragniemy, aby dzieci rzeczywiście chciały za nami podążać, pamiętajmy, że nigdy nie naśladują one wszystkich osób, lecz tylko te, które podziwiają, które są dla nich szczególnie ważne, z którymi czują się emocjonalnie związane. One właśnie stanowią ich wzorce, „Wszyscy inni mogą się wysilać, ile chcą, aby nauczyć czegoś dziecko, nastolatka czy dorosłego. Strumień entuzjazmu rusza tylko wówczas, gdy w mózgu zostaną aktywowane centra emocjonalne” (Hüther, G., Kim jesteśmy – a kim moglibyśmy być, Grupa Wydawnicza Literatura Inspiruje Sp. z Słupsk 2015, s. 154). Mózg nastolatka – zrozumieć i pomóc im samym zrozumieć siebie Dowiedzmy się jak najwięcej o nastolatkach, o ich mózgach. Jedną z ważniejszych przyczyn trudności w kontaktach z nastolatkami jest bowiem niezrozumienie ich zachowań oraz poczucie braku akceptacji dla zmian, jakie zachodzą w ich wyglądzie i zachowaniu. Niewiedza w zakresie rozwoju ośrodkowego układu nerwowego również utrudnia akceptację niełatwej dla wszystkich sytuacji w domu. Mózg potrzebuje doświadczać tego, do czego został stworzony. Etap „burzy i naporu” jest mu bardzo potrzebny po to, by mógł dojrzeć i stać się silny na przyszłość. Tylko od nas zależy, czy stworzymy młodym ludziom bezpieczną ku temu przestrzeń. Jako dorośli często pragniemy uchronić dzieci przed tym, czego sami doświadczyliśmy w okresie swojego dorastania. Doskonale wiemy i zauważamy, że pewne pomysły nie najlepiej się sprawdzają, a określone problemy można rozwiązać inaczej. Zdrowy nastolatek nie przyjmie jednak za pewne zdania dorosłego, nawet jeśli może mu to zaoszczędzić nieudanych prób, niebezpiecznych błędów czy trudnych emocji. Aby mógł on optymalnie (dla siebie) się rozwinąć, potrzebuje działać, sam zdobywać różne doświadczenia, analizować paradygmaty, wyciągać wnioski i weryfikować swoje przekonania. To, czego młody człowiek właśnie doznaje, pozwala mu uczyć się nowych rzeczy i nabywać umiejętności oraz cech, które z powodzeniem będzie mógł wykorzystywać przez całe swoje życie. Do tego niezbędne są czasem ryzykowne zachowania, ciągły ruch i aktywność (najlepiej taka poza nadmierną kontrolą rodziców czy opiekunów). Rolą dorosłych jest nie tyle odbieranie nastolatkowi możliwości wyrażania siebie, eksperymentowania i działania, ile stworzenie warunków, które pozwolą mu “przeżyć i stać się źródłem rozwiązań w przyszłości”. *Czyli wzrost stężenia i aktywacja hormonów płciowych (testosteronu u chłopców, estrogenu i progesteronu u dziewcząt), które powodują intensywne zmiany w budowie, fizjologii i wyglądzie zewnętrznym nastolatka oraz przyczyniają się do zmian rozwojowych w mózgu.

Najbardziej odpowiednim rodzajem treningu będzie w wypadku nastolatków metoda FBW (Full Body Workout), czyli trening całego ciała (no prawie całego – na nogi i brzuch przeznaczymy oddzielny dzień) podczas jednej sesji treningowej. Takich sesji wykonujemy w tygodniu dwie, do tego dorzucimy 3 dzień treningowy przeznaczony na nogi i brzuch.

W każdej z nich trójka nastolatków ze szwedzkiego miasteczka napotyka osobliwe zjawiska, które prowadzą do rozwiązywania kolejnych zagadek z przeszłości. Pierwszą z nich jest tajemnica starego domu, do którego wprowadziła się Billie wraz z mamą. Czasem słychać w nim dziwne odgłosy, a sprzęty domowe same się ruszają.

Mądra dyscyplina, czyli uczenie dobrych zachowań 2 października 2017 Dyscyplina to najważniejszy po miłości dar, jaki dzieci otrzymują od swoich rodziców. Wdrażanie dyscypliny jest trudne i budzi liczne wątpliwości. Kiedy je rozpocząć? Co robić żeby nie przesadzić? Co jest skuteczną kara?- na te i wiele innych pytań muszą sobie odpowiedzieć rodzice, którzy chcą być konsekwentni i dobrze wychować swoją pociechę. Wszyscy pragniemy mieć dobrze wychowane dziecko, ale czasem obawiamy się, że dyscyplinując je, ograniczamy jego rozwój intelektualny i przeciążamy zbyt licznymi zakazami. Okazuje się, że problemem jest raczej brak niż nadmiar zakazów. Kiedy pracujący rodzice wracają wieczorem do domu, nienawidzą samego słowa „dyscyplina” i nie potrafią jej wdrożyć. Tymczasem... Read More

Dieta dla nastolatków – aktualne wytyczne zdrowej diety dla nastolatków Opisujemy, jak komponować dietę dla nastolatków, sprawdzamy, co musi zawierać, jak często powinien jadać nastolatek. Opieramy się na wytycznych Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ) zawartych w aktualnej piramidzie zdrowego żywienia dzieci i młodzieży.

Nastolatek musi zrozumieć, że istnieje wiele zasad i wymagań, którym należy sprostać w codziennym życiu. Należy wskazać dziecku różnicę między tym, czego się od niego oczekuje, a tym, czego się od niego nastolatka to naprawdę niełatwy proces, który wymaga ogromnej dawki cierpliwości, inteligencji i wiedzy wszystkim dorastającemu dziecku należy przekazać pewne wartości, którymi będzie mogło kierować się w dorosłym życiu. Ponadto należy określić granice, w obrębie których może się dzisiejszym artykule przedstawimy Ci 3 zasady, którymi warto kierować się, by wychowanie nastolatka nie było dla Ciebie nastolatka – kilka przydatnych poradPowszechnie uważa się, że dziewczynki dojrzewają szybciej niż chłopcy i już w wieku 11 czy 12 lat mogą zacząć domagać się większej swobody i wolności. U chłopców proces ten zachodzi nieco później, około 13 roku życia. Wówczas nagle stają się krnąbrni i zbuntowani, a ich reakcji nie jesteś w stanie przewidzieć ani wiedzieć, że nie jest to prosty etap w życiu dziecka. Powoli wkracza ono w świat dorosłych, jednocześnie wciąż zachowuje się dziecinnie. Jego zachowaniem sterują hormony i skupia się tylko i wyłącznie na swoich uczuciach. Jest to jednak całkiem normalne i pozwala mu zdefiniować własną Więcej wolności, ale też więcej obowiązkówMusisz dać nastolatkowi szansę poznania samego siebie, a zrobić to możesz tylko zapewniając mu odpowiednio dużo wolności. Tylko ucząc się na własnych błędach, Twoje dziecko pozna konsekwencje swoich ważne jest więc rozsądne balansowanie między poziomem wolności a poziomem na przykład pozwolić dziecku na weekendowe wyjścia, ale tylko pod warunkiem, że nie będzie przez to zaniedbywać nauki. Daj jednak do zrozumienia, że musi przestrzegać zasad i jeśli wróci do domu zbyt późno, straci swoje do sukcesu w wychowaniu nastolatka jest przekazanie mu wiedzy o zasadach i obowiązkach, którym każdy dorosły człowiek musi sprostać w swoim codziennym życiu. Im wcześniej nastolatek zrozumie, że pieniądze nie spadają z nieba, tym lepiej dla jak najszybciej uświadomić dziecku, że solidna praca popłaca i jest konieczna, by móc zaspokajać swoje codzienne dziecku, że musi brać odpowiedzialność za swoje czyny i decyzje. To Ty ustalasz zasady, musisz więc pilnować ich przestrzegania. Zmniejszając stopniowo swoje wymagania wobec nastolatka, możesz narazić się na utratę jego szacunku. Pamiętaj, że “nastoletniość” to naprawdę trudny etap w Marchewka zamiast kija, czyli wzmocnienia pozytywneWielu rodziców popełnia błąd polegający na tym, że jedyną stosowaną przez nich metodą wychowawczą są kary, ciągłe reprymendy i nakładanie coraz to nowych ograniczeń. Tego rodzaju wzmocnienia negatywne nie są jednak na dłuższą metę na przykład nastolatek wraca do domu ze złą oceną, nie możesz powtarzać mu, że jest leniwy i nigdy nie dojdzie do niczego w życiu. Warto jednak porozmawiać i poznać przyczynę złych wyników w zachowanie znacznie obniża samoocenę dziecka, wzbudza w nim negatywne emocje i umacnia poczucie beznadziei. Nastolatek może się więc poddać, zamiast postarać się naprawić ten błąd. Zamiast krzyczeć i oskarżać dziecko o lenistwo, powiedz mu, że w nie wierzysz i że masz nadzieję, że następnym razem poradzi sobie młodemu człowiekowi, że wszystko jest w jego rękach, musi tylko się postarać. Kiedy dziecko popełnia błąd, nie zalewaj go falą krytyki, tylko wyjaśnij, że na pewno stać go na więcej. Wybierz strategię, która wzmocni jego poczucie własnej wartości – używaj wzmocnień pozytywnych, a nie Wychowanie nastolatka: Zadbaj o odpowiednią komunikację i zaufanieStaraj się spędzać czas ze swoim dzieckiem i pytaj, co u niego słychać. Nie myl jednak szczerej rozmowy z przesłuchaniem i nie oceniaj go na podstawie tego co zrobił lub czego nie zrobił. Jako rodzic możesz odpowiednio pokierować swoim nastoletnim dzieckiem, ale osiągnąć możesz to tylko poprzez udaną komunikacje i pozwól młodemu człowiekowi zamykać się w pokoju i odcinać od świata. Zapobiegaj izolacji i organizuj w domu takie zajęcia, które pozwolą rodzinie spędzać czas razem. Podczas posiłków nie oglądajcie telewizji tylko porozmawiajcie ze dzieci o ich zainteresowania, o znajomych czy sympatię. Zachęcaj je do dzielenia się tymi informacjami z rodziną, ale nie naciskaj i nie wypytuj o nastolatkowi do zrozumienia, że nie jesteś jego wrogiem tylko sprzymierzeńcem. Okazuj mu swoje wsparcie, a nie rozczarowanie, krytykę czy niezadowolenie z jego postępów. Słuchaj tego, co dziecko ma Ci do powiedzenia, wskaż mu odpowiednią drogę, a jeśli na to zasłuży i wykaże się odpowiedzialnością i dojrzałością – daj mu więcej zakończeniePodsumowując, wychowywanie nastolatka nie jest proste i nie istnieje na to jedna sprawdzona metoda. Jeśli jednak uda Ci się zachować optymizm i będziesz okazywać dziecku miłość i szacunek, prędzej czy później wyrośnie ono z tego najtrudniejszego wieku i stanie się dojrzałą i odpowiedzialną dzięki Tobie będzie rozumiało wartość pracy, szacunku do drugiego człowieka. Inteligencja emocjonalna i świadomość to cechy, które pomożesz rozwinąć mu już we wczesnych latach jego sprawa: pamiętaj, że niezwykle ważna jest konsekwencja i zgoda obydwojga rodziców w sprawach związanych z wychowaniem nastolatka. Tylko działając razem i nie wchodząc sobie w drogę, ukształtujecie wartościowego i rozsądnego młodego człowieka.

• Шиቅաዬуճ г сяմеξеку
• Шεк κоփուቄ вու
  • Еծθвиፑиդ тէбυ тዝзву
  • Вуኩፂሄоሙիጽ զаይ
  • ቭуբиፒисо πωሖ
• ፄеςըсዢ клωδጫлիшጃ сноклիշу

I każdy z nas wie, że jest to dość trudny okres. Dla ludzi z otoczenia, ale również dla dziecka. Spotyka go wtedy wiele rzeczy, których nawet ono same nie rozumie. Jego organizm się zmienia. Szybsze tempo życia i przeładowanie informacjami sprzyja zaburzeniom koncentracji uwagi i u młodych osób często powstają problemy z

Wychowywanie nastolatka wymaga delikatnej równowagi między udzielaniem mu wystarczających wskazówek, aby zapewnić mu dokonywanie zdrowych wyborów, a dawaniem mu wystarczającej wolności do popełniania błędów i uczenia się na nich. Pod dobrym nadzorem błędy i porażki będą najlepszymi nauczycielami dla nastoletnich chłopców i dziewcząt. Konieczne jest ustalenie w domu zasad, które zachęcają młodzież do coraz bardziej odpowiedzialnego zachowania. Konieczne będzie jasne i dokładne zdefiniowanie, jakie będą negatywne konsekwencje złamania reguły, tak abyś czuł wystarczającą kontrolę, aby móc wybrać najlepsze zachowania w każdym przypadku. Kiedy nastolatki kłócą się o przestrzeganie zasad, jest to znak, że nie są jeszcze gotowe na tak wielką odpowiedzialność i mogą potrzebować więcej wskazówek. Kiedy twój nastolatek pokaże, że potrafi przestrzegać zasad, pozwól na większą niezależność. W każdym razie muszą przestrzegać tego rodzaju zasad, aby dobrze się rozwijać. Zasady podejmowania dobrych decyzji dotyczących bezpieczeństwa Nastolatki mają tendencję do myślenia o sobie jako o nieśmiertelnych i niezwyciężonych. Bywają też impulsywni, dlatego bardzo ważne jest ustalanie zasad promujących bezpieczeństwo. Oto kilka przykładów: -Narkotyki i alkohol. Młodzieży należy informować o realiach używania narkotyków i alkoholu. Często rozmawiaj o tym, jak podejmować dobre decyzje i ustalaj jasne konsekwencje tego, co się stanie, jeśli zażyjesz tego rodzaju substancje. Powinieneś także nauczyć go, jak wyjść z złej sytuacji i dzwonić do ciebie, gdy będzie musiał wyjść z złej sytuacji. Porozmawiaj także o tym, jak wyjść z złej sytuacji, jeśli potrzebujesz podwiezienia do domu. Młodzieży należy informować o realiach używania narkotyków i alkoholu -Czas wracać do domu. Po północy nie dzieje się nic dobrego. Ustal jasny harmonogram godziny policyjnej, a Twój nastolatek powinien go przestrzegać. Jeśli go szanuje, możesz pomyśleć o daniu mu trochę więcej swobody w harmonogramie jego wycieczek. Zasady rozumienia moralności Lata nastoletnie dają nastolatkom możliwość poznania ich wartości. Jasne określenie oczekiwań w tym wieku może wpłynąć na wartości, które przyjmie Twoje dziecko. Jest kilka ważnych obszarów dla tych grup wiekowych: -Mów prawdę i bądź szczery. Ustal z nastolatkiem zasady, które zachęcają do uczciwości. Będziesz musiał zaakceptować fakt, że konsekwencje złego zachowania będą poważniejsze, jeśli będziesz próbował kłamać, aby ukryć prawdę. -Szacunek do innych. Nastolatki potrzebują zasad, by traktować innych z szacunkiem. Oznacza to zasady, aby nie zastraszać innych, nie rozpowszechniać plotek i plotek, a także rozmawiać z nikim z szacunkiem i życzliwością. Zasady dobrych nawyków w życiu Potrzebują pomocy osoby dorosłej, aby wypracować zdrowe nawyki związane ze sposobem spędzania czasu i dbania o siebie. W ten sposób mogą stać się pełnoprawnymi osobami dorosłymi. Nastolatki często potrzebują zasad, aby jak najlepiej wykorzystać swój wolny czas -Stanowisko. Obowiązki szkolne i domowe rzadko są priorytetem dla nastolatków. W tym sensie mogą potrzebować zasad zapewniających im pracę w tych obszarach. Ustalenie czasów zadań bezpośrednio związanych z uprawnieniami może motywować do działania. -Kontrola czasu. Nastolatki często potrzebują zasad, aby jak najlepiej wykorzystać swój wolny czas. Ustal harmonogramy dotyczące korzystania z urządzeń elektronicznych lub komputera. Pomóż mu lepiej zorganizować czas lub wiedzieć, co robić, gdy „nie ma nic do roboty”. -Pielęgnacja i higiena osobista. Chociaż większość nastolatków nie potrzebuje już przypomnień o myciu zębów, nadal potrzebują pomocy w opiece osobistej. Będziesz potrzebować zasad i wskazówek, aby przestrzegać zdrowego odżywiania, dobrych nawyków snu, ćwiczeń i dobrej higieny. I oczywiście będziesz musiał być dobrym przykładem! Oto kilka przykładów zasad, których Twój nastolatek będzie potrzebował, aby dobrze prosperować w prawdziwym świecie. Będziesz także musiał nauczyć go strategii zarządzania pieniędzmi lub strategii samodyscypliny. Oczywiście praca nad emocjami zawsze będzie dodatkiem do każdego dnia.

Wykorzystaj żółty lub pomarańczowy w centralnym punkcie pokoju, a następnie wprowadź akcesoria w tym samym kolorze. Skorzystaj z roślin lub jako wzór pościeli przy wprowadzeniu zieleni do wnętrza. Finalną kropką nad i w aranżacji sypialni dla nastolatki będą kosze z rattanu lub metalowe dekoracje na ścianie.

Odpowiedzi Takie podstawowe jak dla innych ludzi:Nie zapominaj dobrych słów w domu, w szkole, na ulicy:„witam, dzień dobry, dobry wieczór „Młodsi pierwsi witają starszych, a chłopcy pierwsi zwracają się z dobrymi słowami do zwracasz się do kogoś w bibliotece, w szpitalu lub na ulicy, najpierw się ukłon,- Będzie to oznaką powitania. Nie zapominaj przy tym o drugim dobrym słowie „ proszę!”.Po otrzymaniu prezentu , zakupionego towaru czy odpowiedzi na swoje pytanie nie zapominaj o jeszcze dobrym słowie – „ dziękuję !”.Jeśli przypadkiem kogoś potrąciłeś lub uraziłeś, niezwłocznie go odróżnić szczere słowa od nam się niekiedy słyszeć fałszywe pochlebstwa. Ci, którzy je wypowiadają, jedynie udają naszych przyjaciółPRZY JEDZENIUNa posiłki nie należy się jedzeniem trzeba wszystkim przy stole życzyć„ Smacznego !”.Przed jedzeniem umyjcie ręce! 1. należy kulturalnie się wypowiadać,to znaczy bez używania mówić dzień dobry być zawsze uśmiechniętym,nawet w beznadziejnych pomagać rodzicom, znajomym6. udzielać się w różnych imprezach nie być łakomym , ani nie zażywać "szkodliwych" środków 8. skromnie się ubierać,znaczy nie odsłaniając niektórych części ciała9. mieć sporą wiedzę,czytać książki, dobrze uczyć się w szkole10. być koleżeńskim, rozmownym, wszędzie cię pełno TO CHODZIŁO ? xD PRZYKAZANIA NASTOLATKÓW1. Nie Będziesz Się Wymykał Z Domu Gdy Rodzice Zasną(PO JAKĄ CHOLERĘ CZEKAĆ AŻ ZASNĄ?) Będziesz Pić Żadnego Alkoholu (TRAWA LEPIEJ KOPIE)3. Nie będziesz Kradł Batonów W Sklepie Za Rogiem(W BIEDRONCE JEST O WIELE LEPSZY WYBÓR)4. Nie Będziesz Wandalem(PODPALANIA SĄ DUŻO CIEKAWSZE)5. Nie Będziesz Nigdy Się Włączał W Żadne Bójki(ZAWSZE ZACZYNAJ PIERWSZY)6. Nie Będziesz Nigdy Podbierał Rodzicom Pieniędzy(KAŻDY WIE ŻE BABCIA MA ICH DUŻO WIĘCEJ)7. Nie Będziesz Opuszczał Żadnych Lekcji( ZRÓB SOBIE CAŁY TYDZIEŃ WOLNEGO)8. Nie Będziesz Wymuszał Pieniędzy Od Rówieśników(MŁODSI MAJĄ ICH O WIELE WIĘCEJ)9. * * *PRZYKAZANIE BYŁO ZBYT ORDYNARNE BY JE OPUBLIKOWAĆ =DWyślij to do wszystkich zwariowanych osóbek, które lubisz. Kiedy 10 wróci do Ciebie oznacza to, że jesteś fajną/fajnym dziewczyną/chłopakiem. Uważasz, że ktoś się myli? lub Jeśli natomiast marzycie o tym, żeby wziąć udział w „Milionerach”, to najpierw możecie poćwiczyć w domu z dedykowaną grą planszową dla młodzieży. Zasady rozgrywki zostały delikatnie zmodyfikowane, żeby jednocześnie mogły grać nawet cztery osoby. Rozgrywka nadal polega jednak na udzielaniu poprawnych odpowiedzi – twórcy W sieci mnóstwo jest pomysłów na zabawy z dziećmi w czasie kwarantanny. A co z nastolatkami? Niby jeszcze dziecko, ale wspólnego lepienia z plasteliny nie chce. Niby już dorosły, a ze znalezieniem zajęcia (poza telefonem!) ma problem. Ponieważ i po naszych domach błąkają się znudzone nastolatki, przygotowaliśmy (całkiem sporą) garść pomysłów na ciekawe i efektywne spędzanie czasu w domu. Może niektóre zainteresują i Waszego nastolatka? Nowe umiejętnościCo prawda dzięki zdalnym lekcjom macie teraz sporo zajęć, ale zawsze warto nauczyć się też czegoś nowego – takiego spoza programu szkolnego. Na pewno znajdziecie coś, czego naukę odkładaliście na później, a co Was od zawsze interesowało? Właściwie wszystkiego możecie uczyć się w domu. W sieci są dostępne instrukcje, filmy, kursy online i warsztaty. Wystarczy poszukać!1. Naucz się grać na instrumencie. Dość łatwo jest nauczyć się grać na ukulele, a sam instrument nie jest drogi. Zobacz przykładową lekcję:2. Naucz się szybkiego pisania na klawiaturze wszystkimi palcami – to coś, co zawsze się przyda! Dostępne jest wiele kursów i aplikacji, które pomogą w tej nauce, kilka z nich znajdziecie Naucz się rysować – na youtubie dostępne są tutoriale, które uczą rysunku lub malarstwa od lekcji „zerowej”.4. Naucz się dziergać na szydełku lub na drutach. A może nauka tkania? To zajęcia dla babć? Wcale nie, robótki ręczne znów są w modzie! Nie dość, że można samodzielnie stworzyć piękne rzeczy, to jeszcze znajdziesz świetny sposób na odstresowanie i relaks. Od czego zacząć? Oczywiście od niezawodnego youtube, gdzie filmów i kursów jest całe Zacznij kurs kaligrafii. To nie tylko nauka pięknego pisania, ale też całkiem przyjemny trening skupienia uwagi i cierpliwości. Czasem dobrze się tak wyciszyć. A kaligrafować zaczynamy od… szlaczków – zobacz na filmie:6. Naucz się gwizdać na palcach – najlepiej na balkonie 🙂7. Zacznij uczyć się języka obcego. Może z darmowym programem Duo Linguo? 8. Naucz się żonglowania. Bo dlaczego nie? Wyobraź sobie miny rodziców, gdy za kilka dni dasz popis nowych umiejętności! Naucz się programowania – to poważna inwestycja w przyszłość. Kodowanie nazywane jest obecnie „trzecim językiem”, a eksperci prognozują, że umiejętność programowania będzie za kilka lat kluczem do znalezienia dobrej pracy. Najpierw trzeba jednak pomyśleć o dobrym sprzęcie. 10. Naucz się sztuczek magicznych. Pokaz „czarów” uprzyjemni dzień całej rodzinie. Przyda się odrobinę dobrej rozrywki w tym trudnym czasie. Przygotowanie zestawu sztuczek będzie Cię kosztowało trochę pracy, ale w przyszłości też na pewno te umiejętności jeszcze wykorzystasz. 11. Naucz się profesjonalnego robienia makijażu. Możecie usiąść do nauki przed komputerem wspólnie z koleżankami i razem próbować zgłębiać tajniki pięknego makijażu. Trzeba też będzie znaleźć ochotniczki do pierwszych prób – mama lub siostra na pewno się zgłoszą!12. Ucz się fotografii. Żeby robić piękne zdjęcie wcale nie trzeba mieć profesjonalnego sprzętu i nie-wiadomo-jakiego talentu. Wystarczy dobre oko i kilka sprawdzonych trików. Może to jest dobry czas na to, by je Naucz się tańczyć. Przyjemne z pożytecznym. Trochę ruchu zawsze się przyda, a z tańcem podobno jest tak, jak z jazdą na rowerze – człowiek uczy się na całe życie. 14. Naucz się medytacji. O jej zaletach nie trzeba nikogo przekonywać, a że nigdy nie było na to czasu? Właśnie teraz nadszedł ten czas!15. Naucz się grać w szachy albo pokera. Umiejętność utrzymania poker face zawsze się przyda w życiu, a poza tym w co drugim filmie (mowa o klasykach) aktorzy rozgrywają partyjkę – przynajmniej teraz będziesz wiedział, o co w tym chodzi. 16. A może zainteresujesz się modelarstwem? To hobby nigdy nie wychodzi z mody i ma działanie Poznaj metody szybkiej nauki. Są do tego specjalne metody albo szybkie triki, choćby takie:18. Nie tylko ty możesz się czegoś uczyć – możesz także uczyć kogoś – np. możesz nauczyć swojego psa nowych swoje otoczenieZmiany są doskonałym sposobem na chandrę. Odwracają uwagę od smutnej rzeczywistości, dodają energii i pobudzają kreatywność. Zmieniaj, upiększaj, udoskonalaj, eksperymentuj!19. Przemebluj swój pokój. 20. Może nawet pomalujesz swój pokój?21. Uporządkuj ciuchy, zrób listę tych których już nie chcesz i wymień je on-line z przyjaciółmi lub sfotografuj i wystaw na platformach Zbuduj fortecę lub zrób namiot – zawsze chciałeś mieszkać we własnym kącie oświetlonym tylko latarką lub lampkami choinkowymi, prawda?23. Lubisz majsterkować? Możesz zbudować nową półkę do pokoju, karmnik dla ptaków, albo tor przeszkód dla kota. Możliwości jest Stwórz ozdoby do pokoju na przykład bombki z nici (klik), które można nałożyć na lampki choinkowe i stworzyć świetlne sznury albo zrób kolorową zasłonę (klik).25. Uporządkuj komputer. Foldery, pliki, zdjęcia, muzykę, dokumenty…26. Zrób porządek ze zdjęciami. Może wydrukujesz niektóre? A może będziesz chciał jakieś zdjęcia oprawić? Pomysł na fajną ramkę znajdziesz Zacznij uprawiać ogródek na Możesz też stworzyć małą wersję ogrodu w swoim własnym pokoju. Mowa tutaj na przykład o bezobsługowym ogródku w butelce (terrarium) lub ogródku z Zrób zabawny przybornik na Zrób piękny świecznik na przykład ze słoika i kolorowych szkiełek albo obklej słoik koronką. TUTAJ więcej Zrób efektowne pudełko na drobiazgi ze zwykłego pudełka tekturowego – może wyjść takie cudo (klik) albo takie (klik). Możecie też stworzyć pudełko np. w kształcie serca. Wiele szablonów znajdziesz Zrób kolorową girlandę, która ozdobi Twój pokój – może być taka z klamerkami albo okrągła lub kulturyMuzea, teatry czy filmy dokumentalne nie muszą być nudne! Jeśli wszystko podane jest ze smakiem i umiejętnie przyprawione, to może okazać się, że to danie wcale nie jest tak ciężkostrawne, jak mogłoby się na początku wydawać. Nie jesteś przekonany? Spróbuj! Nic Cię to teraz nie kosztuje, nie musisz wychodzić z domu i wszystko masz na wyciągnięcie ręki. A może akurat coś Ci się spodoba?33. Zwiedź polskie i europejskie muzea – TUTAJ zebraliśmy najciekawsze wirtualne Zwiedzaj te miejsca na ziemi, które najbardziej Cię interesują za pomocą google Zobacz najpiękniejsze parki narodowe na świecie. Tak i to jest możliwe. TUTAJ zebrano 33 najpiękniejsze parki, które można oglądać z domu. 36. Zwiedzaj najpiękniejsze budynki i budowle świata. Zebraliśmy te najciekawsze w jednym miejscu (klik).37. Zaproś teatr do domu. Teatry udostępniają teraz swoje spektakle online za darmo. Korzystajmy! TUTAJ piszemy o kilku teatrach, które biorą udział w Napisz opowiadanie. Fantastyczne, romantyczne, albo z dreszczykiem. Możesz też spróbować napisać wiersz albo tekst piosenki. A może bajka dla dzieci albo haiku? Kto wie, może odkryjesz w sobie prawdziwy literacki talent!39. Zacznij pisać pamiętnik. Uwaga – to uzależnia! Trudno zacząć, ale potem też niełatwo przestać. I dobrze, bo pisanie pamiętnika to nie tylko sposób na zachowanie wspomnień, ale też świetna terapia dla duszy, która pozwala szczerze określić i nazwać to co czujemy i myślimy. 40. Zacznij oglądać filmy dokumentalne związane z tematyką, która Cię interesuje. Nie wiesz od czego zacząć? TUTAJ zebraliśmy kilka ciekawych filmów – także dokumentalnych. 41. Zainteresuj się historią. Myślisz, że jest nudna? Zajrzyj na kanał Historia bez cenzury, a na pewno zmienisz zdanie! Coś dla domu Zobacz, że obecna sytuacja jest dla Twoich rodziców równie trudna, a nawet trudniejsza niż dla ciebie, bo bardzo stresują się przyszłością waszej rodziny. Pokaż, że mają w Tobie pomoc i wsparcie. 42. Pomagaj rodzicom w codziennych pracach domowych czyli rób to co jest do zrobienia. Pomagaj w sprzątaniu, wynoszeniu śmieci, wyprowadzaniu psa, zajmowaniu się młodszym rodzeństwem. Rodzicom przyda się chwila wytchnienia. 43. Naucz się gotować lub/i piec – to najlepsza okazja! Przygotuj coś pysznego. W sieci znajdziesz dziesiątki tysięcy przepisów nawet dla osób BARDZO początkujących. My możemy zaproponować bardzo zdrowy jabłecznik bez pieczenia – bez mąki i cukru, bardzo łatwy do zrobienia lub przepyszne lecz strasznie słodkie czekoladowe …a potem zaproś całą rodzinę na herbatkę i Co najlepiej poprawia nastrój? Wiadomo, że lody! Przepisy na domowe lody znajdziesz Co jeszcze smacznego możesz zrobić w kuchni? Przygotowaliśmy kilka łatwych przepisów:– domowa pizza– domowy budyń – pyszne kokosanki– serowe oponki– trufle z surowego ciasta– warzywa i owoce z marcepanu– bułeczki z pieczarkami– domowy popcorn– marchewkowe muffinkiZabieram dzieci z sieciKurs dla rodziców cyfrowych dzieciNauka zdalna spowodowała, że twoje dziecko nie odchodzi od komputera nawet w wolnym czasie? Czujesz się bezsilny jako rodzic? Nie wiesz, gdzie wytyczyć granice i jak je egzekwować? Chciałbyś nawiązać z dzieckiem konstruktywny dialog na temat używania mediów elektronicznych?Ten kurs jest właśnie dla ciebie!– zdrowe ciastka jabłkowe47. A może przy okazji uporządkujesz przyprawy kuchenne lub inne miejsca warte uporządkowania?48. Przejrzyj z rodziną książki i płyty zalegające w domu. Może część z nich warto wystawić za symboliczną złotówkę na allegro czy olx, by zyskały nowe życie, zamiast kurzyć się na półkach. Większość bibliotek chętnie przyjmuje przeczytane Porób skany starych zdjęć z albumów rodzinnych i skataloguj je w komputerze. Zdjęcia się niszczą, dobrze więc mieć ich relacjeNa co dzień rzadko masz okazję, by lepiej „poznać” swoją rodzinę. Niby rozmawiacie, niby mieszkacie razem, ale każdy żyje trochę swoim życiem i swoimi problemami. A może się okazać, że wspólne gry czy oglądanie filmów to frajda i dla rodziców, i dla Zagraj z rodziną w grę planszową. Może coś z listy naszych ulubionych? Sprawdźcie! A może sprawdzian refleksu i znajomości geografii – pobierz szablon gry Państwa-miasta do druku. 51. Zadzwoń do dziadków lub do innych członków rodziny, których dawno nie widziałeś. Mały gest, a ich radość bezcenna. 52. Możesz zadzwonić do bliskich na przykład przy okazji robienia drzewa genealogicznego waszej rodziny. To bardzo proste! Możesz robić je w sieci za pomocą serwisu MyHeritage (dla starszej młodzieży) albo wydrukować schemat i robić drzewo na papierze. TUTAJ szablony do pobrania. 53. Przygotuj rodzinną grę w podchody czyli serię zagadek które trzeba rozwiązać by odnaleźć ukryty przez ciebie Zaproś rodzinę do wspólnego układania puzzli. Ta rozrywka nigdy się nie nudzi!55. Zorganizujcie rodzinny maraton filmowy – na przykład co wieczór inna osoba wybiera film dla wszystkich. Do tego „drinki” z palemką, coś do chrupania, kolorowe przekąski albo małe kanapeczki i kanapa na środku salonu. TUTAJ znajdziecie ranking filmów z lat 80-tych, na pewno pamiętają je też rodzice i chętnie obejrzą kolejny Zaproś rodzinę do fajnej zabawy, którą proponuje kalifornijskie Getty Muzeum (klik). Wybierz swój ulubiony obraz lub rzeźbę i odtwórz je z dowolnych dostępnych materiałów, a potem sfotografuj i wyślij do się sztukąA jeśli już o sztuce mowa… To nie musi być od razu sztuka przez duże „S”. Chodzi bardziej o robienie czegoś innego, kreatywnego, odkrywanie w sobie nowych pasji i Zrób papierowe kwiaty. Zobaczcie jak zrobić takie kwiaty na albo TUTAJ. Prawda, że piękne? Z bibuły stworzycie też takie świetne pompony, które ozdobią pokój:58. Dzieła sztuki można robić ze wszystkiego. Choćby z rolek po papierze toaletowym. TUTAJ znajdziesz mnóstwo inspiracji. 59. Zrób łapacz snów. 60. Kolejnym materiałem do tworzenia małych i większych dzieł sztuki są druciki kreatywne. TUTAJ znajdziecie kilka przykładów co z nich Naucz się robić bransoletki z muliny lub z drutu. Zrób naszyjnik ze spinaczy albo A może zrobisz własne kartki z życzeniami/laurki i wyślesz je do rodziny?63. Kolejna ciekawa forma sztuki to malowanie A może czas stworzyć własny projekt graficzny na koszulce? Tie Dye – naucz się i zmień stare koszulki w nowe, cudne rzeczy. Mnóstwo pomysłów i sposobów znajdziesz w Internecie. 65. Origami to fantastyczna i wciągająca zabawa. Warto zacząć od czegoś prostego z gotowymi szablonami i instrukcją jak choćby królik, słoń, kotek czy kartka Zrób decupage na mydle albo własne ozdobne Maluj na szkle albo owijaj butelki sznurkiem – stworzysz niesamowity wazon!68. Przerób swoje stare jeansy na spódniczkę, krótkie spodenki lub na torbę. Pomysły znajdziesz na przykład TUTAJ. 69. Znasz już quilling? Zobacz jakie cuda można robić z pasków papieru, może spróbujesz?70. Uszyj maskotkę albo Uszyj książeczkę sensoryczną dla młodszego rodzeństwa. Jak to zrobić? Pomoże YouTube:72. Zrób kolaże z ilustracji wyciętych z kolorowych magazynów. Efekt może zaskoczyć!73. Stwórz swoje własne ubieranki – zainspiruj się ubierankami z całego świata. 74. Zrób piękne zakładki do książek dla wszystkich domowników. Możesz użyć do tego różnych materiałów. Ogranicza Cię jedynie wyobraźnia! TUTAJ więcej Możesz też zrobić ścieżkę sensoryczną dla młodszego rodzeństwa, a właściwie dla całej rodziny. Tak to też sztuka! Łączenie różnych faktur, materiałów… Przydadzą się wełny, futerka, kawałki wycieraczek – miękkich i ostrych, drobne kamyczki, groch czy ryż… To wszystko przyklejamy np. do dużych puzzli piankowych albo tekturek i po takiej trasie chodzimy bosymi stopami. Świetna stymulacja wielu zmysłów!76. Zrób stop motion video czyli filmiki poklatkowe, które powstają ze zdjęć robionych jedno po drugim – można z tego zrobić potem książeczkę – szablon do pobrania TUTAJ. Zobacz więcej inspiracji Zrób swoje własne wideo – przyda się tutaj aplikacja Zrób film oparty o efekt upływu czasu – np. rosnąca roślina na balkonie lub chociażby rosnący Spróbuj kreatywnej fotografii opartej o jakiś temat. Na przykład poszukaj liter lub kolorów. TUTAJ garść wskazówek jak to robić. 80. Zrób komiks, możesz go tworzyć w zeszycie albo na komputerze, są do tego specjalne programy. 81. Załóż bloga. Może to być blog z przepisami, z poradami, z Twoimi przemyśleniami, recenzjami płyt czy książek albo zdjęciami. Platformy do blogowania są bezpłatne. Może nie będziesz miał od razu tysiąca odsłon, ale przecież każdy blog zaczynał od jednego czytelnika!Projekty z przyjaciółmiTo trudny czas do utrzymywania relacji z rówieśnikami, ale przecież mamy XXI wiek. Teraz prawie wszystko można robić online. Zobacz kilka przykładów na to jak bawić się z przyjaciółmi mimo braku ich Nakręćcie film. Tak tak, mówimy całkiem poważnie! Zadecydujcie jaki to będzie film – na przykład kryminał i napiszcie wspólnie scenariusz. Musicie wykazać się prawdziwą fantazją – w końcu bohaterowie tego filmu się nie spotkają! Później zagrajcie swoje role – każdy u siebie. I zmontujcie film. W ten sam sposób możecie zrobić wspólne wideo Napisz list do przyjaciela. W liście łatwiej wyrazić uczucia i emocje. Możesz napisać swoje propozycje wspólnego spędzania czasu, gdy już będziecie mogli się spotkać oraz opisać jak spędzasz teraz Zagracie w RPG Zróbcie pokaz mody – każdy u siebie, nagrajcie go a potem zmontujcie z tego Pobawcie się razem w karaoke. Programy do tej zabawy znajdziecie w Wspólny taniec. Można po prostu włączyć naukę tańca w sieci i połączyć się na przykład przez messenger albo zainstalować program do spotkań online – Zoom. Na takiej samej zasadzie możecie wspólnie ćwiczyć – choćby aerobik czy Porysujcie razem. Umożliwi to także program Zoom. Jest opcja share, dzięki której można na jednym ekranie rysować, pisać czy chociażby pograć w kółko i krzyżyk. A TUTAJ specjalna aplikacja do Podejmij ciekawe wyzwanie – wejdź na stronę wylosuj wyzwanie, zrealizuj je i wyzwij swoich znajomych do tego, by też podjęli się wyzwania. 90. Jeśli łączy Cię z przyjaciółmi wspólna pasja umówcie się na oglądanie filmu, dokumentu czy koncertu. Będąc cały czas online możecie na bieżąco wymieniać się spostrzeżeniami i odczuciami związanymi z oglądanym Zróbcie kolaże wspólnych zdjęć i wymieńcie się Tak naprawdę wspólnie możecie robić niemal wszystko to, o czym piszemy wyżej – uczyć się robienia makijażu, tworzyć komiks, robić ozdoby, do pokoju, uczyć się języka czy gotować. Możliwości połączenia się online jest o siebieRuszaj się, bo ruch to zdrowie. Relaksuj się, bo relaks jest bardo potrzebny – szczególnie w obecnej sytuacji. Czytaj książki, które zawsze chciałeś przeczytać, a brakowało czasu. Słuchaj audiobooków – TUTAJ znajdziesz bezpłatne. Rób coś dla siebie – oto inne przykłady:93. Zacznij uprawiać jogę. A może naucz się jogi a przy okazji poćwicz angielski? Zobacz szaloną Cosmic Yoga na YouTube. 94. Zrób kule do kąpieli albo żelki do kąpieli, a potem długą, odprężającą kąpiel. 95. Pomaluj paznokcie w fantazyjne Urządź domowe SPA, możesz zaprosić mamę lub siostry – na pewno nie odmówią!97. Naucz się robić wzory z Zaprojektuj tatuaże zmywalne (temporary tatoo papier)99. Zrób kosmetyki na przykład domowy peeling – TUTAJ kilka przepisów. 100. Kolorowanki. Myślisz, że kolorowanki są tylko dla dzieci? Nic bardziej mylnego. Kolorowanki dla dorosłych to hit ostatnich lat. Działają antystresowo, świetnie zabijają nudę. Kolorowanki pobierzesz Stwórz listę rzeczy, które chciałbyś zrobić w swoim życiu, może stanie się ona motywacją i siłą napędową do jakiś konkretnych działań i realizacji marzeń? .